اولین قدم برای ایجاد یک استارتاپ یا کسب و کار نوآورانه داشتن یک ایده ی مناسبه. قبلا در مطلبی در مورد اولین سوالاتی که باید هنگام داشتن یک ایده از خودمون بپرسیم (یا آزمون سیداحمد) نوشتم. با جواب دادن به سوالات مطرح شده در آن مطلب میتونیم در مورد نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و چالش های بیرونی کسب کارمون آگاهی کسب کنیم. اما باز یک سوال اساسی روبروی ما وجود دارد: «چطور میشود جواب درست سوالات را پیدا کرد؟»

مثلا سوال سوم در مورد اینکه آیا کسی حاضر است به خاطر ایده ما پول بدهد؟ مثلا محصول ما را بخرد یا برای استفاده از خدمات ما هزینه پرداخت کند. برای پاسخ به این سوال که آیا ایده ما برای مشتریان ارزش آفرین است یا خیر یکی از بهترین راه ها پرسیدن از مشتریان بالقوه است.

گام اول: پرسش از مشتری بالقوه

متاسفانه اکثر دوستان کامپیوتری که در اطراف من هستند با هیجان از ایده ی استارتاپشان تعریف میکنند. اما وقتی سوال کنیم: «آیا به نظر شما خدمات یا محصولتان مشتری دارد؟» از امکانات فوق العاده ی کارشان صحبت میکنند. و بعد میپرسند: «به نظر تو این همه امکانات خوب نیست؟» متاسفانه یا خوشبختانه من آدم رکی هستم و در این گونه مواقع برای آن که فضا برای به چالش کشیدن ایده آماده شود. میگویم «به نظرم هیچ مشتری ای نداره!». خلاصه این که اولین گام پرسیدن سوال یا نظرسنجی از مشتریان بالقوه است.

گام دوم: پرسیدن سوال درست

حدود چند ماه پیش یکی از دوستانم که فروشگاه تعمیرات موبایل داشت با یک ایده به سراغ من آمد. میگفت که حاشیه سود تجهیزات جانبی موبایل بسیار بالاست. مثلا یک قاب گوشی که در مغازه ها ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان فروخته میشود، قیمت خریدی حدود ۲ هزار تومان دارد. برای شارژر و هندزفری و دیگر تجهیزات جانبی موبایل نیز همین نسبت ها برقرار است. پول پیک هم حساب کرده بود که در شهرستان ما (قم) هزار تومان به طور میانگین برای فروشهای تعداد بالا خواهد شد. خلاصه پیشنهاد سایت یا کانال تلگرامی برای فروش تجهیزات جانبی داشت.  از هر فردی از دوستان و آشنایان که سوال می کردم: «آیا فروش مجازی تجهیزات در شهر ما موفق خواهد شد؟» همه با شنیدن عددها و حاشیه سود تشویق میکردند و میگفتند که حتما ادامه بدهید و حتما مشتری دارید. و خلاصه کلی بازخورد مثبت میگرفتیم. اما نتیجه کار چه بود؟

ایجاد کانال و طراحی سایت سبکی را با حداقل هزینه در یک هفته انجام دادیم. اما به علت مشکلات عدم اختصاص وقت دوستم که فروشگاه موبایل داشت، کار متوقف شد. (و خوب شد که متوقف شد.) دوستان دیگری داشتم که آن ها همین سایت را برای کل کشور و با امکانات خوبی تاسیس کردند. در سایت آن ها تجهیزات موبایل و قاب و لباس با تخفیف وجود دارد ولی حداقل در ماه های اول تا جایی که من اطلاع دارم یک قاب هم نفروختند.(البته لباس فروخته شده.) گویا مردم علاقه ای برای خرید تجهیزات جانبی ارزان قیمت موبایل از طریق اینترنت ندارند. یا شاید دارند و مسیر فروش باید چیز دیگری باشد. مساله مهم در این است که ما از افراد مختلفی پرسیدیم و جواب مثبتی گرفتیم اما مشخص است که یک جایی از کار اشتباه بوده. مدتی پیش با مشاهده کتاب «تست مامان» متوجه شدم که اشکال اساسی در سوال بوده است.در این کتاب گفته شده که:

اگر از مامانتون بپرسید که «آیا ایده من خوبه یا نه؟» چون بیشتر از همه دوستتون داره بیشتر از همه جواب اشتباه میده (و میگه آره ایده تون خوبه). این کتاب آموزش میده که چطور سوالاتی بپرسیم که حتی مامان ها هم نتونن در جوابش دروغ بگند.

از اونجایی که صفحات اول به رایگان و به زبان فارسی برای مطالعه گذاشته شده بیشتر از این توضیح نمیدم. با مطالعه همین چند صفحه هم میشه کلی مطلب یاد گرفت و به کار بست. در این صفحات یک گفتگوی ساده بین فرزند و مادرش شبیه سازی شده و بعد به طور کامل تحلیل میشه. (لینک فصل اول کتاب) فعلا کتاب رو تموم نکردم اما اگر کتاب رو کامل خوندم و باز مطلب جالبی به ذهنم رسید. در یک مطلب جدا مینویسم. راستی میتونید از همین لینک کتاب رو بخرید.