هزینه ی هنجارهای اجتماعی

این پست درباره فصل ۴ کتاب نابخردی های پیش بینی پذیر است. در ادامه خلاصه ای از فصل های یک و دو و سه این بار در مورد این صحبت شده که چرا ما از انجام بعضی کارها خوشحال می شویم اما نه زمانی که برای آن پول دریافت میکنیم.

آزمایش کار در ازای پول یا رایگان

طبق معمول اساس پست را با توضیح یک آزمایش انجام شده توسط آقای دن اریلی (و همکارش) شرح میدهم.

در صفحه یک کامپیوتر یک مربع و یک دایره قرار داده شده بود. افراد باید با ماوس دایره را کشیده و روی مربع ببرند. هر بار دایره جدیدی ظاهر شده و افراد باید سعی کنند تا در طول پنج دقیقه بیشترین تعداد دایره ممکن را به درون مربع بیاندازند. هر فرد در گروه اول برای انجام این کار پنج دلار پول نقد دریافت میکرد. هر فرد در گروه دوم مقدار خیلی کمتری پول (۵۰ سنت و در آزمایشی دیگر ۱۰ سنت) دریافت کرد. با افراد گروه سوم در مورد پول صحبت نشده و از آن درخواست شد که لطف کنند و در انجام این آزمایش مشارکت کنند.

افرادی که ۵ دلار گرفته بودند به طور میانگین ۱۵۹ دایره و افرادی که ۵۰ سنت گرفته بودند ۱۰۱ دایره را انتقال دادند. همانطور که حدس زده میشد پول بیشتر حدود ۵۰ درصد بیشتر ایجاد انگیزه کرده بود. اما گروه سوم که پولی دریافت نکرده بودند چه؟

گروه سوم ۱۶۸ دایره را انتقال دادند. بیشتر از هر دو گروه قبلی. علت این مطلب آن جاست که افراد زمانی که کاری را برای پول انجام دهند آن را با هنجارهای بازار درون ذهن خود میسنجند و زمانی که بدون پول کاری را انجام دهند آن را با هنجارهای اجتماعی تفسیر میکنند.

در حالت مشابه به تعدادی از وکلا گفته شد که خدماتی با قیمت ارزان برای بازنشستگان انجام دهند(۳۰ دلار در ساعت) و آن ها قبول نکردند(چقدر این وکلا زیاد پول میگیرن!). ولی زمانی که به آن ها گفته شد که خدمات رایگان انجام دهند آن ها قبول کردند. زمانی که پای پول به میان می آید هنجار های اجتماعی از ذهن بیرون می رود.

هدیه به جای پول

در همان آزمایش اول به جای پول به افراد به جای ۵ دلار یک بسته شکلات و به جای ۵۰ سنت یک عدد شکلات داده شد و به گروه سوم هم چیزی داده نشد. در این حالت همه تقریبا به یک عدد رسیدند. زیرا افراد هدیه را با هنجارهای اجتماعی قضاوت میکنند نه با هنجارهای بازار.

نتیجه

امروزه شرکت ها و سازمان ها سعی میکنند که با کارمندان خود مانند به عنوان جمع دوستان برخورد کنند که در این صورت بازدهی کار بالاتر میرود. اما از طرف دیگر خطراتی هم دارد. در صورتی که یک کارمند را در این جمع دوستانه جریمه کنید مثل این است که با یک بی مهری در یک رابطه مواجه شده و بیش از حالت عادی (زمانی که همه چیز بر اساس هنجار بازار سنجیده میشود) ناراحت خواهد شد.

 

0

4 دیدگاه برای ”هزینه ی هنجارهای اجتماعی

  1. همین قضیه دور همی و رفاقت بین کارفرما و کارگر می تونه تبدیل به وسیله استثمار هم بشه کاملا

  2. خیلی نکته جالبی گفته. به نظر من از پستهای قبلی جالبتر، عمیقتر و مفیدتر بود.
    به نظرم آدمها وقتی به ازای یه کار پول میگیرن از روی مقدارش ارزش خودشون در دیدگاه کارفرما رو میبینن. به خاطر همین اگه اون پول کم باشه حس توهین دارن و ناخودآگاه ارزش واحد زمان خودشون رو با کم کاری کم میکنن. ولی وقتی در مقابلش جایزه میگیرن(چه از جنس مادی مثل شکلات و چه از جنس معنوی مثل انجام یک کار خوب یا بشردوستانه ) مدل فرق میکنه و دیگه ارزش خودشون رو معادل پول دریافتی حس نمیکنن.
    البته به نظرم دید مادی گرایانه و دید اسلامی در برخورد با این نکته باید رفتار متفاوتی داشته باشه. باید بیشتر فکر کنم.

دیدگاه‌ها بسته شده است.